Trồng gấc thâm canh
Gấc là loài cây thân thảo dây leo, một loại cây đơn tính khác gốc, tức là có cây cái và cây đực riêng biệt.
Do có nhiều lợi ích cho nên cây gấc từ chỗ là cây dại nay đã trở thành cây trồng được phát triển trong vườn nhà, vườn đồi cho thu hoạch khá. Để giúp người sản xuất có những thông tin về kỹ thuật trồng thâm canh tăng năng suất, xin hướng dẫn một số điểm kỹ thuật chính về trồng gấc thâm canh như sau:
Bước 1:
Bước 2:
Ươm hạt: Chọn hạt già, mẩy (hạt đều, không lép, không vẹo), xử lý ngâm trong nước nóng vừa trong vài giờ sau đó ủ vào cát ẩm cho đến khi nứt mầm thì tra hạt vào bầu (bầu nilông 10x20cm có đục lỗ ở đáy bầu) đất đóng bầu gồm 2 phần đất và 1 phần phân chuồng trộn đều, đủ ẩm, lấp hạt sâu 2 - 3cm và nén nhẹ.
Ươm hom: Hom chọn từ cây phát triển khỏe, không sâu bệnh, quả nhiều và to, hom cắt từ cành bánh tẻ. Chiều dài hom khoảng 15 - 20cm và phải có 3 mắt, dùng dao sắc để cắt cho gọn lát cắt, tránh để dập nát, cho hom vào bầu hướng phía ngọn lên trên, phía gốc sát đáy bầu, nén nhẹ đất. Chú ý thường xuyên tưới đủ ẩm cho bầu giống.
+ Kích thước hố: 60 x 60 x 50cm (rộng hơn càng tốt).
+ Trên ruộng lúa chuyển đổi cần lên luống rộng 1,5 - 2m mỗi luống trồng một hàng, hố cách hố 3,5m.
+ Trên nương đồi không cần lên luống, bố trí hố cách hố 3,5m, hàng cách hàng 4m.
Sau khi đào hố sử dụng lớp đất mặt (để riêng khi đào xung quanh hố) và trộn đều với 1,2 - 1,5kg vôi bột, 20 - 25kg phân chuồng, 1 - 2kg NPK (loại 8:10:3) bón lót cho mỗi hố, mức đất, phân phải thấp hơn miệng hố 10 - 15cm, sử dụng thêm các thuốc trừ sâu như Furadan hoặc Basudin để trừ các loại sâu hại rễ, phơi hố 15 - 20 ngày trước khi trồng.
Bước 3:
- Bón thúc lần 1 (sau khi trồng 3 tháng): bón cho mỗi bụi gấc 10 - 15kg phân chuồng hoai mục, 1 - 1,5kg NPK, 0,3 - 0,4kg Kali, bón phân kết hợp với xới xáo, nhổ sạch cỏ và tưới đủ ẩm.
- Bón phân thúc lần 2 sau trồng 6 - 7 tháng như bón lần 1.
Thường xuyên duy trì đủ ẩm cho gấc (độ ẩm tối thiểu 70%).
Tuy không nhiều nhưng trên cây gấc thường phát sinh một số sâu bệnh hại như:
- Sâu hại lá: sâu xanh, bọ dừa, rầy, nhện đỏ.
- Sâu hại rễ: sâu xám, tuyến trùng.
- Ruồi đục quả.
- Bệnh đốm lá.
Cần thường xuyên kiểm tra phát hiện để phòng trừ theo hướng dẫn của cơ quan bảo vệ thực vật.
Cần chú ý sau khi trồng từ 5 - 6 tháng nếu gấc sinh trưởng mạnh mà không ra hoa thì dùng dao có mũi sắc nhọn rạch dọc thân chính (rạch sâu nửa thân) để kích thích ra hoa. Khi gấc đã đậu quả nhiều thì cắt loại bỏ những cành không có hoa. Thực hiện thụ phấn nhân tạo cho gấc khi có điều kiện.
Ở những hố trồng 3 cây ươm từ hạt cần kiểm tra phát hiện cây không cho quả (cây đực) để ghép áp thân chính cây đực với một cây cái (hoặc cả hai cây) bằng cách buộc chặt 2 thân cây với nhau cho đến khi 2 thân dính liền nhau thì cắt bỏ phần phía trên của cây đực, giữ lại phần gốc để tăng cường bộ rễ cho cây cái.
Bước 4:
Gấc là loài cây thân thảo dây leo, một loại cây đơn tính khác gốc, tức là có cây cái và cây đực riêng biệt.
Do có nhiều lợi ích cho nên cây gấc từ chỗ là cây dại nay đã trở thành cây trồng được phát triển trong vườn nhà, vườn đồi cho thu hoạch khá. Để giúp người sản xuất có những thông tin về kỹ thuật trồng thâm canh tăng năng suất, xin hướng dẫn một số điểm kỹ thuật chính về trồng gấc thâm canh như sau:
Bước 1:
- Chọn giống
- Chọn đất
- Thời vụ
Bước 2:
- Ươm giống
Ươm hạt: Chọn hạt già, mẩy (hạt đều, không lép, không vẹo), xử lý ngâm trong nước nóng vừa trong vài giờ sau đó ủ vào cát ẩm cho đến khi nứt mầm thì tra hạt vào bầu (bầu nilông 10x20cm có đục lỗ ở đáy bầu) đất đóng bầu gồm 2 phần đất và 1 phần phân chuồng trộn đều, đủ ẩm, lấp hạt sâu 2 - 3cm và nén nhẹ.
Ươm hom: Hom chọn từ cây phát triển khỏe, không sâu bệnh, quả nhiều và to, hom cắt từ cành bánh tẻ. Chiều dài hom khoảng 15 - 20cm và phải có 3 mắt, dùng dao sắc để cắt cho gọn lát cắt, tránh để dập nát, cho hom vào bầu hướng phía ngọn lên trên, phía gốc sát đáy bầu, nén nhẹ đất. Chú ý thường xuyên tưới đủ ẩm cho bầu giống.
- Làm đất bón phân lót
+ Kích thước hố: 60 x 60 x 50cm (rộng hơn càng tốt).
+ Trên ruộng lúa chuyển đổi cần lên luống rộng 1,5 - 2m mỗi luống trồng một hàng, hố cách hố 3,5m.
+ Trên nương đồi không cần lên luống, bố trí hố cách hố 3,5m, hàng cách hàng 4m.
Sau khi đào hố sử dụng lớp đất mặt (để riêng khi đào xung quanh hố) và trộn đều với 1,2 - 1,5kg vôi bột, 20 - 25kg phân chuồng, 1 - 2kg NPK (loại 8:10:3) bón lót cho mỗi hố, mức đất, phân phải thấp hơn miệng hố 10 - 15cm, sử dụng thêm các thuốc trừ sâu như Furadan hoặc Basudin để trừ các loại sâu hại rễ, phơi hố 15 - 20 ngày trước khi trồng.
- Trồng
Bước 3:
- Làm giàn leo
- Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh
- Bón thúc lần 1 (sau khi trồng 3 tháng): bón cho mỗi bụi gấc 10 - 15kg phân chuồng hoai mục, 1 - 1,5kg NPK, 0,3 - 0,4kg Kali, bón phân kết hợp với xới xáo, nhổ sạch cỏ và tưới đủ ẩm.
- Bón phân thúc lần 2 sau trồng 6 - 7 tháng như bón lần 1.
Thường xuyên duy trì đủ ẩm cho gấc (độ ẩm tối thiểu 70%).
Tuy không nhiều nhưng trên cây gấc thường phát sinh một số sâu bệnh hại như:
- Sâu hại lá: sâu xanh, bọ dừa, rầy, nhện đỏ.
- Sâu hại rễ: sâu xám, tuyến trùng.
- Ruồi đục quả.
- Bệnh đốm lá.
Cần thường xuyên kiểm tra phát hiện để phòng trừ theo hướng dẫn của cơ quan bảo vệ thực vật.
Cần chú ý sau khi trồng từ 5 - 6 tháng nếu gấc sinh trưởng mạnh mà không ra hoa thì dùng dao có mũi sắc nhọn rạch dọc thân chính (rạch sâu nửa thân) để kích thích ra hoa. Khi gấc đã đậu quả nhiều thì cắt loại bỏ những cành không có hoa. Thực hiện thụ phấn nhân tạo cho gấc khi có điều kiện.
Ở những hố trồng 3 cây ươm từ hạt cần kiểm tra phát hiện cây không cho quả (cây đực) để ghép áp thân chính cây đực với một cây cái (hoặc cả hai cây) bằng cách buộc chặt 2 thân cây với nhau cho đến khi 2 thân dính liền nhau thì cắt bỏ phần phía trên của cây đực, giữ lại phần gốc để tăng cường bộ rễ cho cây cái.
Bước 4:
- Thu hoạch
- Đốn ngọn, lưu gốc